İktidarın yoksulluğu körükleyen ekonomi politikaları yüzünden bankada parası olanların varlıkları hızla artarken yoksulların kredi borçları katlandı. Bir yılda borçlar yüzde 75, varlıklar ise yüzde 71 arttı. Varlıkların artışında kur ve faizlerdeki yükseliş önemli rol oynarken, döviz kurlarındaki artıştan kaynaklı zenginleşenlere yapılan ödemeler ağırlıklı olarak Merkez Bankası’nın kasasından çıkmış oldu. Merkez Bankası’nın (TCMB) yayımladığı Finansal Hesaplar Raporu’na göre, 2023 yıl sonu itibarıyla hane halkının borçları 2022 sonuna göre 1 trilyon 858 milyar liradan, 3 trilyon 245 milyar liraya fırladı. Kredi kullananların üzerindeki kredi yükü son bir yılda 1 trilyon 387 milyar lira birden arttı. Hanehalkı borcunun milli gelire (GSYİH) oranı yüzde 11, borcun harcanabilir gelire oranı da yüzde 28 düzeyinde gerçekleşti.
DÖVİZDEN 1 TRİLYON
Buna karşılık hanehalkının finansal varlıkları 2022 sonuna göre 7.3 trilyon liradan 12.4 trilyon liraya yükseldi. Yaklaşık 3’te 2’si banka mevduatlarından oluşan bu varlıklardaki yıllık 5 trilyon 138 milyar liralık artışın 1 trilyon civarındaki kısmı döviz kurlarındki artışlardan, yine yaklaşık 1 trilyon liralık kısmı hisse senedi kazançları sayesinde elde edildi. Tasarruflarını bankalarda değerlendiren varlıklı kesim, özellikle döviz ve dövize endeksli birikimlerine sağlanan kur garantisi sayesinde 1 trilyon 26 milyar lira civarında kur kazancı sağladı. Büyük bölümü Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında duran bu tasarrufların sahiplerine yaklaşık 818 milyar liralık kaynak transferini ise Merkez Bankası yaptı. Geri kalan kazançlar kur garantisi dışında piyasadan elde edildi.
Borç 88.6 trilyon lira
TCMB’nin raporuna göre 2023 sonu itibarıyla ekonominin üzerindeki toplam borç yükü bir yılda yaklaşık 27 trilyon lira birden artarak 61.7 trilyon liradan 88.6 trilyona çıktı. Buna karşılık ekonominin toplam varlıkları 25.7 milyar lira artışla 56 trilyondan 81.7 trilyona yükseldi. Böylece ekonominin varlıklarıyla borçları arasındaki 5.6 trilyonluk açık, 2023 sonunda 6.8 trilyon liraya ulaştı. Genel yönetimin borçları aynı dönemde 4 trilyondan fazla artarak yaklaşık 10 trilyon liraya çıktı. Varlıkları da 4.8 trilyon olan genel yönetim açığı ise yaklaşık 1.9 trilyon
artışla 5.2 trilyonu buldu.
